GROEN DOEN

GROEN  DOEN – PARKWACHTERS – ASN Gouden Eekhoorn Awards 2025

SAMENVATTING IDEE voor PARKWACHTERS in BREDA: GROEN EN SOCIAAL

“Groen Doen” is mijn motto, van jongsaf aan. Niet groen denken, praten of schrijven. Daarom lijkt het mij mooi om een oude functie in ere te herstellen: De Parkwachter of Groenwachter. Hij heeft 2 functies: Een groene (beheer en toezicht op flora en fauna) en een sociale (educatie, praatje maken, aanspreken, samenwerken, promotie, veiligheid).

Al 14 jaar raap ik zwerfafval in het Wilhelminapark met haar vijvers (aka WilhelminaPRETpark vanwege de recreatieve spullen die ik vind) in Breda, plant ik bomen, heb ik vleermuiskasten opgehangen,  organiseer ik met buurtgenoten opruimacties tijdens de Landelijke Opschoondag en World Cleanup Day, enz. “Groen Doen” mag wat mij betreft meer zichtbaar zijn in mijn buurt maar ook in Breda (met de dit jaar verkregen titel “Breda, stad in het park” en “National Park City”) of andere steden in Nederland. Groen weer dichter bij de mensen brengen.

Groene Groet. Owen

MIJN GROENE VERHAAL

Hoe mooi en groen zou dat zijn? Een parkwachter aanstellen in het Wilhelminapark in Breda, de “Stad in een park”. Of wellicht deze functie “groenwachter” noemen i.p.v. parkwachter. Hieronder vertel ik mijn groene achtergrond, motivatie, visie, activiteiten, visie en kwaliteiten.

Voorstellen:

Mijn naam is Owen de Vries en sinds 1995 woon ik met veel plezier in de fijne buurt Sportpark 1 in Breda. Toen ik in januari 2010 mijn hond Stoffel, een Jack Russell, kreeg liep ik 3 x daags een rondje met door het gehele Wilhelminapark en viel mij het zwerfafval in het park op. Niet netjes en zeker niet groen. Toen ik in januari 2012 mijn eigen bedrijf begon als zelfstandig bedrijfsadviseur in (duurzaam) ondernemerschap wilde ik naast Groen Denken en Praten vooral ook Groen Doen. Op verschillende manieren intussen:

1. In mijn eentje zwerfafval rapen in het Wilhelminapark

Dat “Groen Doen” werd dus zwerfafval rapen 1 x per maand. Dan loop ik een rondje langs de 2 vijvers. Meestal haal ik 2 à 3 vuilniszakken vol op. Er ligt van alles en gezien het “recreatie afval” (w.o. flessen drank, drugs, kleding w.o. ondergoed en truien, BBQ afval, sigaretten, kampeertenten, matrassen etc) noem ik het park ook wel eens “WilhelminaPRETpark. De kratten, blikjes en flesjes met statiegeld lever ik in. Geen sterk verdienmodel maar alle beetjes helpen.

In de eerste jaren riep het nogal wat vragen op bij mensen in de buurt. De meest opmerkelijke vraag was: “heb je een taakstraf?”. Intussen kennen mensen mij en zie ik intussen dat anderen ook hun rondjes maken om vuil te prikken. Groen voorbeeld doet groen volgen?

Door mijn ervaring is het lastig voor mij geworden om vuil of andere opvallende zaken niet te zien, laat staan niet op te rapen. Ik weet waar veel vuil ligt (o.a. afhankelijk van de wind). Daarbij maak ik regelmatig gebruik van de “Buitenbeter app” nadat ik bijvoorbeeld fietsen uit het water heb gehaald, groot / grof vuil aantref of als zwervers het park hebben bepoept. Dode waterdieren geef ik ook door om botulisme te voorkomen in de zomer. In de winter en na flink snoeien door de gemeente (zoals begin 2025) zijn er extra mogelijkheden om zwerfafval te verzamelen. Verdachte zaken en onveilige situaties meld ik bij de politie zoals het vinden van gestolen spullen of bewoning van mensen met tenten, koffers en huisraad in de bosjes.

2. Samen zwerafval rapen

En zo zijn de groene bezigheden verder uitgebreid. Sinds een aantal jaar organiseer ik voor de buurt de landelijke opschoondag (21 maart) en World Cleanup Day (21 september) via de website “Supporter van Schoon”. Buurtbewoners kunnen hierbij aanhaken. Materiaal (vuilniszakken, grijpers, ringen) daarvoor regel ik met de mensen van “Wijkdeals” van de gemeente Breda. Of ik regel een Pandabeer bij WNF (zie foto) zodat er meer kinderen gaan meedoen en op de foto kunnen. De groene tip die ik de buurtbewoners meegeef: “duik in een struik”. In en tussen struiken ligt vaak meer omdat het niet wordt gezien en niet wordt opgeruimd.

Het rapen blijft niet bij het Wilhelminapark voor mij:

• Iedere maand ga ik met een groep van 15 man zwerfvuil rapen bij Sup, Run & Walk, de club van Ron Bekker in de buurt Belcrum en langs de singels in Breda.

 

• Ieder jaar, begin augustus sluit ik aan bij de Beach Cleanup georganiseerd door Stichting de Noordzee. Soms schrijf ik me in voor een etappe in Zeeland, maar meestal doe ik 2 etappes op Schiermonnikoog.  Volgend jaar wil ik mijn 10-jarig jubileum vieren aan het strand.

 

3. Groene uitbreiding van activiteiten

Ook heb ik het parkwerk diverser gemaakt. Hieronder geef ik u nog andere voorbeelden van mijn werk als groenwachter afgelopen jaren:

• Drie vleermuiskasten (gratis geregeld via Natuurmonumenten) heb ik opgehangen in overleg met de gemeente Breda.

• Omdat er een grote kastanje was geveld in het park heb ik voorgesteld om een nieuwe boom te planten. Samen met Paul de Beer, toenmalig wethouder, hebben wij een nieuwe boom geplant op bomendag in maart 2016.

• Ik schrijf een column “Groen Doen” in het wijkblad van Sportpark. De onderwerpen zijn divers; van alternatieven kiezen voor vuurwerk en voor kerstbomen tot hondenpoep.
• Met een paar anderen hebben we vlaggetjes geprikt in hondenpoep om eigenaars er vriendelijk op te wijzen dat ze dit moeten opruimen (zie blijlage). Volwassenen doen dit makkelijker dan jongeren valt me op.

• Ik heb meegedaan aan een zwerfvuilonderzoek in de buurt door Avans Hogeschool. Hieruit bleek dat het meeste vuil rondom het OLV Lyceum, een middelbare school ligt. De conciërge van het OLV vertelde dat hij zelf al een paar zakken per dag vult.
• Scholieren aanspreken is wel een dingetje als ze bijvoorbeeld afval weggooien, vuurwerk te vroeg afsteken of stenen naar ganzen gooien. Vissers spreek ik ook aan maar die houden het over het algemeen netjes.
• Op nieuwjaarsdag, ‘s ochtends vroeg, raap ik vuurwerkresten op in het park zodat de chemicaliën niet in de grond trekken. Een fris en opgeruimd begin van het jaar.
• In de wijk Sportpark 1 ben ik in 2016 huis aan huis gegaan voor duurzaamheidsacties (isolatie, zonnepanelen ed) aan / in de woning. Dit organiseerde ik via de energiecoöperatie Bredase Energie Services waar ik bestuurslid was. Deze duurzame actie kwam te vroeg, mensen waren er helaas niet klaar voor.

4. Groene en sociale ideeën voor de toekomst

Voor de toekomst zijn er nog genoeg groene en sociale kansen voor de buurt en het park:

• Sportpark 1 vuurwerkvrij maken
• De sloot rondom de watertoren schoonbaggeren. Die is echt smerig omdat er al meer dan 30 jaar oud afval in ligt. In de zomer stinkt de sloot enorm zodat omwonenden er last van  hebben.
• Hoe houden we het park in de zomer vochtig genoeg voor het groen?
• Andere manier van vuilnis verwerken (voor heel Breda)
• Hoe gaan we de educatie en gedragsverandering vormgeven?

5. Groene en sociale visie

Een parkwachter sluit helemaal aan op de geformuleerde visie voor het Wilhelminapark in Breda:
1. een mooi en aantrekkelijk park
2. een historisch park
3. een natuurlijk park
4. een gezond en sportief park
5. een sociaal en cultureel park
6. een klimaatbestendig park
7. een veilig en schoon park

6. Groene motivatie

Ik heb een groen hart en ken alle uithoeken van het Wilhelminapark. Mijn groene motivatie is meerledig en ervaar ik als zingevend. Als klein kind ben ik opgegroeid in de tropen (Thailland en Peru) en heb de schoonheid van de natuur leren kennen en waarderen. De groene natuur is de kwetsbare basis van ons bestaan op aarde. Daar wil ik actief mee aan de slag, niet enkel groen denken en praten. De afstand tussen en mens en natuur is te groot geworden. Dus: Groen Doen. Mijn groene helden zijn Marjan Minnesma (klimaatzaak tegen de staat, zie interview in mijn boek), Jessica den Outer (rechten aan / van de natuur), wijlen Polly Higgins (advocaat van de aarde zie mijn artikel https://www.ondernemersvlieger.nl/sos-aan-de-wereld-over-de-wereld-2/ en de zwerfinator Dirk Groot.

Het Wilhelminapark in Breda is de postzegel op deze wereld die ik zo groen en schoon mogelijk wil houden en waar ik me mee verbonden voel. Dat doe ik samen met buurtbewoners en de gemeente. Het Wilhelminapark met haar twee vijvers is het mooiste park van Breda, qua vorm, qua historie, qua diversiteit groen, qua doorkijkjes, lichtinval (veel mooier dan het Valkenbergpark). Voor de komende jaren wil ik de bomen en het groen beter leren kennen en deze kennis overdragen.

7. Groene en sociale taken

Bij het Parkwachterschap horen twee soorten verantwoordelijkheden:

a. Groene taken

+ Beheer & toezicht op Flora en Fauna

+ Opruimen van zwerfafval

+ Planten van bomen, …

+ Bescherming

+ Verzorging

b. Sociale taken:

+ Contact met de buurt

+ Samen Groene activiteiten organiseren

+ Samenwerken met gemeente, wijkagent, …

+ Welkom heten en aanspreekpunt

+ Praatje maken met scholieren, vissers, toeristen ….

+ Groene promotie doen

+ Educatie & voorlichting

+ Aanspreken van..

Deze taken geven een idee maar het is vooral afhankelijk waar behoefte aan is. De bovenstaande ideeën komen o.a. van de parkwachters in de VS, Canada en Afrika maar ook van het Oosterpark in Amsterdam en de Zoo in Antwerpen. Voor de taken heb ik verschillende middelen nodig w.o. een soort lichte stofzuiger die peuken, glasscherven, doppen etc kan opzuigen.

8. Groene hoop

Het zou mooi zijn als iedereen een stukje wereld zou adopteren om het groen(er) te maken en te houden. Of dat nu een straat is, een park, een heg, een pleintje, een speeltuin of een sportveldje. Ik relativeer wel want het is niet preventief wat er gedaan wordt en het is duidelijk hoe langzaam we als mensheid veranderen. De opmerking van iemand, “ik ben blij dat jij het doet, dan hoef ik het niet te doen” zegt genoeg. Zakelijk ben ik een zelfstandig bedrijfsadviseur met de focus op (duurzaam) ondernemerschap.  Daar heb ik ook een boek (“Ondernemersvlieger”) over geschreven. Op 19 maart 2025 stond ik in Breda op de bedrijvenmarkt van Circular Economy Night ’25 over mijn aanpak voor ondernemers; van Purpose naar Impact (People, Planet, Profit).

Met het (afgestofte) idee van Parkwachter hoop ik dat er meerdere parkwachters in Breda komen. Naast de Groene impact heeft dit ook Sociale impact. Nog mooier is als dit idee navolging in andere steden krijgt. Daarmee breng je de natuur weer dichter bij mensen. De natuur is niet vanzelfsprekend. Groen is niet Gratis.

Groene groet, Owen de Vries, Sportpark 1, Breda