Perspectief tijdens en na Corona – Hoe ziet dat er concreet uit voor ondernemers?
Vandaag 21 december 2020 is de start van de winter met de kortste en donkerste dag van het jaar. Een ander perspectief is dat het de dag van de zonnewende is waarbij vanaf nu de dagen iedere dag langer licht worden.
2020 was voor veel ondernemers een jaar van afzien door veel vaagheid, twijfel en onvoorspelbaarheid. Je wist niet wat je niet wist, een onzeker perspectief. 20 november jl kwam minister Hugo de Jonge met hoop dat er “licht gloort aan het einde van de horizon”. En 8 januari 2021 start dan eindelijk de vaccinatie, de zonnewende voor ondernemers? Maar wanneer precies, voor wie, hoe, hoeveel en met wat is nog steeds onduidelijk. En dan is er ook nog een besmettelijker variant op Corona uit het Verenigd Koninkrijk bijgekomen. Hoe ga je daar als ondernemer mentaal mee om? Waar kun je wel van uit gaan? In dit artikel vertel ik over eerder beschreven adviezen en houvast bij de huidige me(n)taalmoeheid tijdens Corona. Ik sluit af met hoe ik je kan helpen bij 2021. Tijd voor jouw draai?
Jan Hoek en koning Willem-Alexander
In zijn lezersbrief uit augustus in het AD riep Jan Hoek, een 94-jarige veteraan, de jeugd op de rug recht te houden in Coronatijd. Hij maakte de vergelijking met zijn jeugd waarbij hij aangaf dat hij 10 jaar van zijn jeugd kwijt was aan de oorlog. Jan Hoek hield de jeugd een perspectief voor omdat Nederland nu een stevige basis heeft, namelijk onze democratische geestelijke vrijheid. De fysieke onvrijheid van Corona is maar tijdelijk, zeker met een vaccin in het vooruitzicht. “Dan kun je na een klein jaar waarschijnlijk weer volop van je jonge leven genieten”. Zijn brief werd de kern van de troonrede van koning Willem-Alexander, namelijk perspectief voor de toekomst creëren. Hij erkende de gevoelens van angst en onzekerheid over gezondheid, werk, wonen en opleiding. Hij gaf aan dat “perspectief begint in het hier-en-nu. Met de spiegel die de volwassen van morgen voorhouden aan de volwassenen van vandaag”. Dit vond ik nog te abstract.
Psychiater Damiaan Denys over Corona
Concreter wordt psychiater Denys in de NRC van 17 oktober jl over ons gevoel van een open einde bij deze coronacrisis. Omdat wij simpelweg geen beeld van de toekomst kunnen vormen vreest hij een mentale crisis. Hij raadt aan om je perspectief te veranderen t.w. minder individualistisch geluk najagen, maatschappelijker worden en in de natuur verkeren.
Psychiater Victor Frankl over overleven in concentratiekampen
Het meest concreet vind ik Victor Frankl, psychiater die vanaf 1942 vier concentratiekampen heeft overleefd. Na de oorlog schreef hij het boek “De zin van het bestaan”. Waar wij in een gedeeltelijke fysieke lockdown zitten, zat hij in een totale geestelijke en fysieke lockdown. Wat is in een totaal ontmenselijkte meltdown nog zingevend vroeg hij zich af? Waar hou je je nog aan vast?
Het belangrijkste was dat hij koos hoe hij zich wilde verhouden tot deze ontberingen. Hij wilde overleven om eens weer aan de slag als wetenschapper en de kampervaringen vastleggen in een boek. Hij koos voor hoop, optimisme en humor. Hij besefte dat hij de omstandigheden toch niet kon veranderen, dus veranderde hij zelf; hij ging relativeren (het ene kamp was minder zwaar dan het andere), accepteren en was dankbaar voor wat er wel was. Hij onttrok zich geestelijk aan de ellende. Zo vluchtte naar zijn mooie herinneringen aan wie en hoe hij was omdat hij totaal daarvan losgerukt was als wandelend skelet. Hij voerde gesprekken in zijn hoofd met zijn vrouw waardoor hij zelfs haar aanwezigheid voelde.
Praktisch hielp hij medegevangenen en ervoer dat ook kampbewaarder mens konden zijn. Andere voorbeelden van steun waren de natuur (opkomende zon, de bergen, de bloemen), liedjes en zijn geloof in God. Hiermee zei hij “Yes to life” ondanks alles. Tot slot schreef hij dat je leed niet kunt vergelijken. Dat betekent dat je het missen van kroeg- en galafeestjes niet kan vergelijken met een kampervaring. De intensiteit van het gevoel van angst of boosheid kan namelijk hetzelfde zijn. Hij stelt dat in lijden ook zingeving zit. Uit lijden kan mentale groei komen. Groei die nodig is voor een volgende crisis.
En nu?
De bovengenoemde adviezen kunnen je helpen bij het volhouden. Daarnaast kan ik je helpen bij het ontwikkelen van een praktisch en wenkend perspectief voor je ondernemerschap. We lopen langs alle aspecten van jou en jouw onderneming. Concreet. We kijken terug op 2020, maken een “foto” van de huidige situatie en kijken naar waar je naar toe wilt in 2021. Ik help je met alles in kaart te brengen, de kansen, de risico’s maar vooral waar je hart naar uit gaat en waar je energie van vrijkomt om mee aan de slag te gaan. Tijd voor jouw zonnewende?
