SOS aan de wereld, over de wereld
Lezing Polly Higgins, 16 januari 2017 in Grand Theatre in Breda
Da’s logisch, zou Ajacied Johan Cruyff zeggen. Als je geen aarde hebt, dan zijn er geen mensen en al helemaal geen winst. No planet, no people, no profit. Wereldwijd hebben we bijna alles wettelijk geregeld voor mensen en winst. Maar (straf)rechterlijk is er niets voorzien voor de aarde waar we allemaal direct van afhankelijk zijn. Het deed me denken aan wat toenmalig Koningin Beatrix zei in haar kersttoespraak 2011 aan: “De aarde die het leven voedt maar niet voor zichzelf kan spreken, moet stem krijgen”. En dat is wat Polly Higgins wil, maar dan wel een juridische stem. Haar missie is een SOS (Save Our Soules) aan en over de wereld.
Blue Monday
Polly Higgins, schotse, gaf op 16 januari nota bene op Blue Monday in het Grand Theatre in Breda een lezing over het (eigen)belang om de aarde beter te beschermen en hoe dat te realiseren is. Vroeger was zij een goedverdienende bedrijfsjuriste maar wilde opkomen voor een enorm onrecht namelijk de verwoesting van de aarde. De aarde wordt niet gehoord waarmee machtsongelijkheid ontstaat. Waarom zou onze planeet geen rechten hebben maar de menselijke bewoners wel? Intussen is zij benoemd advocate van de aarde, staat zij in de top 10 van visionaire denkers en geeft zij overal ter wereld gastcolleges, lezingen en adviezen aan multinationals, Europees Parlement en de Verenigde Naties.
Ecocide is genocide.
Het belang van de aarde is in ons eigen belang. Vernietig je de aarde dan vernietig je de mensheid. En wat we nu zien gebeuren is dat de aarde met haar vele diverse ecosystemen op grote schaal wordt verwoest. Voorbeelden zijn er genoeg; De grootste Braziliaanse milieuramp ooit werd veroorzaakt door een bedrijf dat jarenlang arsenicum en kwik loosde waardoor al het leven in een 500 kilometer rivier werd gedood. Of Texaco die giftig afval in de Amazone dumpte en de rechtsgang jarenlang wist te rekken. Of denk aan de gifgasramp in Bhopal of de grootschalige ontbossing. Deze voorbeelden worden ook wel ecocide – de grootschalige vernietiging en beschadiging van ecosystemen – genoemd. Kortweg milieumoord dat nu niet strafbaar is. Als we doorgaan zullen 760 miljoen mensen moeten vluchten vanwege het stijgende zeepeil. Het is daarom volgens haar onze heilige, morele en wettelijke verplichting om de veiligheid, de gezondheid en het welzijn van alle aardse inwoners zeker te stellen. Sterker; om het leven zeker te stellen. Ecocide is dus genocide (volkerenmoord) volgens Higgins. Dat betekent dat planet en people prioriteit krijgen boven profit.
Internationaal Strafhof
Zij is er van overtuigd dat ecocide onderdeel moet zijn van de internationale misdaden tegen de vrede. Ecocide moet net als genocide, misdaden tegen de menselijkheid, oorlogsmisdaden en agressie veroordeeld kunnen worden bij het Internationaal Strafhof in Den Haag. Afhankelijk van de omvang, de duur en de impact op de natuur kunnen bedrijven, banken (altijd maar weer die banken) en staten maar ook bestuurders daarvan bestraft worden met geldboetes, natuurherstelverplichtingen en gevangenisstraffen. Ik zou daar TBS aan toe willen voegen. Met het opnemen van ecocide in het strafrecht wordt wereldwijde verantwoordelijkheid nemen voor de natuur afgedwongen en krijgt daarmee ook een preventieve werking. Het huidige systeem is moreel verwerpelijk en vergelijkbaar met de slavernij of apartheid. Die businessmodellen waren ook niet houdbaar.
Bottom-up actie.
Ik verbaas me er over dat in een land als Kirchizië, een land in Centraal Azië, ecocide al wel strafbaar is terwijl in Nederland alleen Partij voor de Dieren en Groen Links steun verleenden aan een motie hierover. Verworpen door de andere partijen. Nog verbazender vind ik dat Nederland samen met de VS, Engeland en Frankrijk het tegengehouden hebben om ecocide op te nemen bij de oprichting van het Internationaal Strafhof. De politieke onwil is verklaarbaar omdat deze landen zich weer laten vertegenwoordigen door de zakelijke macht met het grote geld. Daarnaast is er in het Westen geen urgentie omdat de pijn (nog) niet gevoeld wordt. Wij staan niet dagenlang in de smog te ademen of moeten wij vluchten voor een overstroming.
Het zal dus van onderop moeten komen, van ons, de samenleving. Wij zullen deze morele zaak moeten omzetten in strafrecht. In ons eigen levensbelang. Zorg voor de aarde is een schone verplichting. En als je wilt weten wat je kunt doen dan verwijst ze naar www.pollyhiggins.com en www.stopecocide.nl. Op deze website staat hoe je stem kunt geven aan de stem van de aarde, hoe je petities kunt ondertekenen en wat je echt kunt doen. De kennis is er, het bewijs is er, de urgentie is er. Maar na 22 jaar klimaatconferenties is het er niet beter op geworden. “Stand up, unified” zegt ze in haar slotpleidooi. “Geen woorden, maar daden” zou Feijenoorder Johan Cruyff zeggen.
Owen de Vries
